Hoewel VCA-certificering in Nederland geen wettelijke verplichting is, geldt het vaak als dé standaard binnen risicovolle sectoren. Goede handhaving door de Inspectie SZW zorgt ervoor dat VCA geen formaliteit blijft, maar een effectief instrument wordt voor veilig werken. Dit artikel legt uit hoe handhaving werkt en waarom het integreren van VCA in bedrijfsvoering zo cruciaal is.
VCA als norm, ook zonder wettelijke verplichting
Hoewel VCA in Nederland (nog) niet wettelijk verplicht is, geldt het in veel branches als dé veiligheidsnorm. Het wordt vaak geëist door opdrachtgevers, vooral in de bouw, petrochemie, installatiebranche en in industriële omgevingen. VCA biedt een breedgedragen standaard om risico’s te beperken, veilig gedrag te stimuleren en verantwoordelijkheid te structureren binnen organisaties.
Bij incidenten, zoals een bedrijfsongeval, kijkt de Inspectie SZW altijd of de werkgever voldoende heeft gedaan om de veiligheid te waarborgen. Daarbij speelt het bezit van geldige VCA-certificering, zowel op individueel niveau als op bedrijfsniveau, een belangrijke rol.
Beperkte geldigheid en controleerbaarheid
VCA-certificaten zijn niet onbeperkt geldig. Een persoonlijk VCA-diploma (zoals B-VCA of VOL-VCA) heeft een geldigheid van tien jaar. Voor bedrijven geldt een certificeringscyclus van drie jaar, met jaarlijks een verplichte audit.
De controle hierop is eenvoudig dankzij het
Centraal Diploma Register VCA (CDR). In dit online register kan iedereen, van opdrachtgever tot toezichthouder, de geldigheid van diploma’s en certificaten controleren. Dit draagt bij aan de betrouwbaarheid van het systeem en maakt handhaving praktisch uitvoerbaar.
Handhaving in de praktijk
De handhaving van VCA is grotendeels gekoppeld aan toezicht bij incidenten of inspecties. Komt de Inspectie SZW in actie na een ongeval, dan wordt onderzocht of er sprake was van voldoende veiligheidsmaatregelen. Een geldig VCA-diploma kan aantonen dat de medewerker kennis had van de geldende veiligheidsprocedures. Ontbreekt dit, dan kan dit aanleiding geven tot boetes, claims van verzekeraars of zelfs strafrechtelijke vervolging.
VCA als integraal onderdeel van bedrijfsvoering
Voor bedrijven is het raadzaam om VCA niet als los certificaat te behandelen, maar te integreren in de dagelijkse werkprocessen. Denk aan het verwerken van VCA-onderdelen in de Risico-Inventarisatie en -Evaluatie (RI&E), het organiseren van toolboxmeetings en het periodiek trainen van personeel. Op deze manier wordt VCA onderdeel van de bedrijfscultuur, in plaats van een losse verplichting. Dit verhoogt de betrokkenheid van medewerkers én het effect op de werkvloer.
